- Konu Başlıkları
- İstanbul’dan Başlayan Bilimsel Merak
- Türkiye’de Temel Eğitim, ABD’de Akademik Dönüşüm
- Buluşların Kadını: Enerji Üreten Organlar
- MIT ve Harvard: Bilimin Kalbinde Bir Türk Kadını
- Ödüller ve Onurlandırmalar
- Bilimin Toplumsal Yüzü ve İlham Kaynağı
Kapak Fotoğrafı Kaynak: Onedio
Malzeme bilimi, elektronik ve biyomedikal mühendisliği arasındaki sınırları kaldıran buluşlarıyla tanınan Dr. Canan Dağdeviren, insan vücudunun enerjisini elektriğe dönüştüren teknolojilerin öncüsüdür. Bugün Massachusetts Institute of Technology (MIT)’de görev yapan Dağdeviren, bilimi yalnızca laboratuvarlarda değil, insan yaşamının her alanında anlamlandırmaya çalışan bir fizik mühendisidir.
İstanbul’dan Başlayan Bilimsel Merak
4 Mayıs 1985’te İstanbul’da doğan, aslen Sivaslı olan Canan Dağdeviren, ilk ve orta öğrenimini Kocaeli’de tamamladı. Bilime olan ilgisi erken yaşta şekillendi; babasının kendisine hediye ettiği Marie Curie kitabı ve Erdal İnönü’nün “Anılar ve Düşünceler” adlı eserinden derin biçimde etkilendi. Lise yıllarında fizik alanını seçmesinde Erdal İnönü ile tanışmasının belirleyici olduğunu, motivasyonunun azaldığı anlarda ise Mustafa Kemal Atatürk’ten ilham aldığını sıkça dile getirmiştir.
Fotoğraf Kaynak: Dünya Gazetesi
Türkiye’de Temel Eğitim, ABD’de Akademik Dönüşüm
Dağdeviren, 2007 yılında Hacettepe Üniversitesi Fizik Mühendisliği Bölümü’nden mezun oldu. 2009’da Sabancı Üniversitesi Malzeme Bilimi ve Mühendisliği yüksek lisans programını tamamladı.
Aynı yıl Fulbright bursu kazanarak Illinois Üniversitesi Urbana–Champaign (UIUC)’de Malzeme Bilimi ve Mühendisliği doktora programına kabul edildi.
Doktora süresince, esnek, katlanabilir ve vücuda uyum sağlayan elektronik cihazlar üzerine araştırmalar yaptı. Bu dönemde geliştirdiği sistemler, elektronik ile biyolojinin birleştiği yeni bir teknolojik alanın temellerini oluşturdu.
Buluşların Kadını: Enerji Üreten Organlar
Dağdeviren, insan organlarının doğal hareketlerinden elektrik enerjisi elde etmeyi mümkün kılan pilsiz çalışan piezoelektrik cihazlar geliştirdi. Kalp atışlarını elektrik enerjisine dönüştürebilen PZT MEH (Piezoelektrik Mekanik Enerji Hasadı) kalp çipi, bu çalışmaların en dikkat çekici örneklerinden biridir.
Ayrıca cilt kanserini erken teşhis etmeye yönelik taşınabilir bir biyomedikal cihaz geliştirmiştir.
Bu buluşlar, hem enerji üretimi hem de medikal teşhis alanlarında çığır açıcı niteliktedir. Dağdeviren’in yaklaşımı, “bilimi insan vücuduyla bütünleştirmek” üzerine kuruludur.
Fotoğraf Kaynak: TGRT Haber
MIT ve Harvard: Bilimin Kalbinde Bir Türk Kadını
Doktora derecesini 2014 yılı sonunda tamamlayan Dağdeviren, kısa sürede dünyanın önde gelen araştırma kurumlarında görev aldı. Harvard Üniversitesi Fellows Cemiyeti’ne seçilerek bu kurumun ilk Türk “Junior Fellow” üyesi oldu.
Bugün Massachusetts Institute of Technology (MIT) Media Lab’da Conformable Decoders adlı kendi araştırma grubunun liderliğini yürütmektedir. Aynı zamanda LG Kariyer Geliştirme Profesörlüğü unvanına sahiptir.
Araştırma grubu, malzeme bilimi, mühendislik ve biyomedikal teknolojilerinin kesişiminde çalışarak, insan vücuduyla tam uyumlu elektromekanik sistemler geliştirir. Bu sistemler, organlardan gelen biyolojik sinyalleri okuyabilen ve dönüştürebilen “uyumlu kod çözücüler” olarak tanımlanır.
Fotoğraf Kaynak: AA
Uluslararası Görevler ve Akademik Liderlik
Canan Dağdeviren, MIT’deki çalışmalarının yanı sıra Kadir Has Üniversitesi Mütevelli Heyeti Üyesidir (2019’dan beri). Harvard’dan sonra MIT Media Lab’da yürüttüğü projeler, enerji dönüşümü, sağlık teknolojileri ve sensör sistemleri alanlarında dünya çapında referans niteliğindedir.
Çalışmaları Washington Post, Forbes, IEEE Spectrum, Nature Materials, Discover Magazine, Stat News ve AP News gibi uluslararası yayınlarda yer almıştır.
Ödüller ve Onurlandırmalar
Dr. Canan Dağdeviren, bilimsel başarılarıyla genç yaşta çok sayıda uluslararası ödüle layık görülmüştür:
- Forbes “30 Yaş Altı 30 Bilim İnsanı” Listesi (2015)
- MIT Technology Review – 35 Yaş Altı Mucitler Listesi
- Illinois Innovation Prize (Illinois İnovasyon Ödülü)
- Harvard Junior Fellowship – İlk Türk Üye
- Harvard Radcliffe Institute Fellowship
- Kaliforniya Berkeley Üniversitesi Miller Institute Onursal Profesörlüğü
- ODTÜ Üstün Hizmet Ödülü
Bilimin Toplumsal Yüzü ve İlham Kaynağı
Dağdeviren, bilimi “insan merkezli bir keşif alanı” olarak görür. Kadınların bilimdeki varlığını güçlendirmeye yönelik çalışmaları, genç araştırmacılara örnek olmuştur. Dünyanın birçok ülkesinde yaptığı konuşmalarda “bilim, cinsiyet tanımaz; merakla başlar” ifadesini sıkça kullanır.
İçerik Kaynağı: Vikipedi
